خودروها نیز مانند انسان‌ها نیاز به نظم و زمانبندی دارند تا بتواند کارایی بهتر و مطلوب‌تری داشته باشند. این کار در اتومبیل‌ها وظیفه‌ای تسمه تایم است در صورتی که کار خود را به درستی انجام ندهد خودرو روشن نمی‌شود به این صورت که با کار نکردن این تسمه سیکل احتراق در سیلندر‌ها به خوبی انجام نمی‌شود و مراحل موتورهای بنزینی زمانی به خوبی کار می‌کنند که موجب چرخش میل لنگ می‌شود این مراحل به خوبی در زمان تعیین شده انجام می‌شود. تسمه تایم یا تسمه تایمینگ، از اصلی‌ترین قطعات اتومبیل است که کمک به تنظیم کردن زمانبندی عملکرد موتور می‌کند.
تسمه تایم چیست؟
تسمه تایم که یکی از قطعات یدکی بسیار مهم در خودرو است که جنس آن از پلاستیک است در واقع رابط میان میل لنگ و میل سوپاپ است. به صورتی تنظیم شده است که با چرخش میل لنگ، میل سوپاپ را هم می‌چرخاند و سبب حرکت سوپاپ می‌شود. تسمه تایم در در واقع یکی از قطعات موتورهای احتراق داخلی است. پیش از تسمه تایم از زنجیر تایم نیز در موتور ماشین‌ها استفاده می‌شد. در صورتی که تسمه تایم خودروی شما خراب شد از فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی ماشین می‌توانید این قطعه را با قیمت مناسب سفارش دهید.
در سال ۱۹۶۲ برای اولین بار در موتور خودروی خیلی زیاد از تسمه تایم استفاده می‌شد. گلاس ۱۰۰۴″ یک اتومبیل آلمانی بود که دارای تسمه تایم بود. این قطعه از همان زمان به تعداد زیادی تولید شد. بعد از آلمانی‌ها، آمریکایی از این قطعه استقبال کردند. با گذشت ۴ سال بعد از آلمانی‌ها، یک شرکت پونتیاک خودروسازی آمریکایی در سال ۱۹۶۶ از تسمه تایم در یکی از قطعات خود به نام پونتیاک تمپست به کار برد. دقیقا در همان سال شرکت خودروسازی انگلیسی و اکسول هم به سراغ این قطعه رفتند و در ساخت موتورهای اتومبیل‌های خود از این قطعه استفاده کردند به همین دلیل رفته رفته استفاده از این قطعه در اتومبیل‌ها متداول شد.
چگونگی کار کردن تسمه تایم
سیکل چهار مرحله‌ای موتورهای احتراق داخلی اعم از:
- مکش
- تراکم
- توان
- تخلیه
است.
مرحله‌‌ی مکش
در این مرحله که پیستون در داخل سیلندر به پایین می‌رود و باعث باز شدن سوپاپ هوا می‌شود، سپس مکش ایجاد می‌شود و به وسیله‌‌ی حرکت رو به پایین سیلندر موجب مکش مخلوط سوخت و هوا به داخل سیلندر می‌گردد.
مرحله‌‌ی تراکم
در این مرحله پیستون در داخل سیلندر بالا می‌رود، سوپاپ هوا بسته می‌شود سپس با مخلوط شدن سوخت و هوا کمپرس می‌شود.
مرحله‌‌ی توان
در این مرحله با جرقه زدن شمع و مخلوط شدن سوخت و هوا باعث رخ دادن انفجار می‌شود. پیستون به سمت پایین هدایت می‌شود و همزمان سوپاپ دود باز می‌شود.
مرحله‌‌ی تخلیه
در این مرحله پیستون به سمت بالا حرکت می‌کند و دود از محل سوپاپ دود خارج می‌شود. در این سیکل زمانبندی با باز و بسته شدن سوپاپ هوا و سوپاپ دود توسط تسمه تایم انجام می‌شود؛ که در واقع با حرکت میل لنگ از طریق تسمه تایم به میل سوپاپ انتقال پیدا می‌کند و میل سوپاپ هم باعث بالا و پایین کردن سوپاپ می‌شود. در واقع تسمه تایم به این صورت عمل می‌کند که با هماهنگ کردن سرعت چرخش میل لنگ با میل سوپاپ زمان باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را تنظیم می‌کند. نام دیگر میل سوپاپ، میل بادامک است در واقع در سر سیلندر خودرو قرار دارد.
مقایسه تسمه تایم و زنجیر تایم
پیش از استفاده از تسمه تایم، از زنجیر تایم در خودرو استفاده می‌شد. زنجیر تایم از مقاومت بالایی در مقایسه با تسمه تایم برخوردار بود به همین دلیل رفته رفته اتومبیل سازان ترغیب شدند تا به سراغ تسمه تایم بروند. یکی دلایلی که خودروسازان از زنجیر تایم استفاده کردند به این خاطر بود که امکان پاره شدن این قطعه زیاد بود. در حقیقت زنجیر تایم به علت جنس فلزی که داشت باعث تولید سرو صدای زیادی می‌شود.
در حقیقت اگر تسمه تایم پاره شود قطعه آسیب‌دیده موتور کمتر از زمانی است که زنجیر تایم پاره شود به همین دلیل احتمال اینکه زنجیر تایم پاره شود بسیار کم است. در حال حاضر هم از زنجیر تایم و هم از تسمه تایم استفاده می‌شود. خودروهایی که دارای ۶ سیلندر یا بیشتر هستند از زنجیر تایم نیز استفاده می‌کنند که البته استثناهایی نیز وجود دارد. در خودروهای پیشرفته و جدید با کنترل کردن میزان صدای زنجیر تایم به علت مقاومت بالا سراغ آن رفته‌اند.
موضوع بسیار مهمی که وجود دارد این است که تسمه تایم از جنس پلاستیک است که بعد از مدتی بر اثر اصطکاک و گرمای موتور صدمه می‌بیند. این مشکل هم از جمله آسیب دیدن دندانه‌ها و پاره شدن زنجیر خواهد بود. با توجه به این مسائل شرکت‌های خودروسازی بر روی کاتالوگ‌های محتولاتشان زمان مشخصی را برحسب پیمایش یک خودرو تعیین می‌کنند تا بعد از یک مدتی صاحبان خودرو اقدامات لازم در خصوص تعویض تسمه تایم را انجام دهند. در واقع با تعویض زنجیر تایم حتی بدون نگهداری و مراقبت از آن می‌توانید سال‌های متعددی از آن استفاده کنید حتی عمر این قطعه به اندازه‌‌ی عمر خود خودرو است. تفاوت اصلی که این قطعه با تسمه تایم این است که زنجیر تایم نیاز به عوض کردن ندارد.
دنده تایمینگ چیست؟
به جز تسمه تایم و زنجیر تایم قطعه دیگری وجود دارد که کار تنظیم زمانبندی حرکت سوپاپ‌های موتور را انجام می‌دهد و آن دنده تایمینگ است. در واقع اتومبیل‌های سنگین یا زنجیر تایم دارند یا از دنده تایمینگ برای این زمانبندی استفاده می‌کنند. در واقع این روش، یک سری از چرخ دنده منتقل کننده حرکت میل لنگ به میل بادامک است.
با پاره شدن تسمه تایم چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
زمانی که برای تعویض تسمه تایم توسط کارخانه خودروسازی در نظر گرفته شده است متغیر است. کاملا رایج است که باید تسمه تایم خودروها را بعد از پیمایش ۶۰ هزار کیلومتر عوض کرد. البته با پاره شدن تسمه تایم تنها به علت فرسودگی اتفاق نمی‌افتد. بلکه در برخی از اوقات ممکن است تسمه دینام پاره شده و زیر تسمه تایم می‌رود. این رویداد منجر به خارج شدن تسمه تایم از جای خود می‌شود.
با پاره شدن تسمه تایم سه اتفاق رخ می‌دهد که شامل:
- به هم ریختن زمانبندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها
- برخورد پر سر و صدای پیستول‌ها و سوپاپ‌ها
- وارد نشدن مخلوط سوخت و هوا در زمان مناسب به سیلندر و خارج نشدن به هنگام دود از آن منجر به کاهش زیاد نیروی محرکه به خودرو و در نتیجه آن خاموش شدن آن می‌گردد.
بهترین زمان برای تعویض تسمه تایم
در واقع تمامی خودروها یک زمان مشخصی برای تعویض تسمه تایم دارند این زمان نیز توسط کارخانه اتومبیل‌سازی تعیین می‌شود. این زمانبندی بستگی به کیفیت تسمه تایمی دارد که از طریق شرکت خودروسازی مشخص می‌شود. برای اینکه بهتر متوجه شوید تصور کنید که اگر شما بخواهید که اتومبیل دست دوم خریداری کنید اگر در خبره نباشید نمی‌توانید به خوبی تشخیص دهید که زمان تعویض تسمه تایم چقدر است. در صورتی که شما تجربه این کار را ندارید خوب است پیش از خرید حتما اتومبیل را به یک کارشناس و متخصص در این زمینه نشان دهید تا شما را راهنمایی کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.